Taalgebruik rondom transgender personen gaat vaak mis. Onbedoeld worden er beledigende of ouderwetse termen gebruikt, of betekent een zin wat anders dan wat de schrijver bedoelt.
Deze pagina geeft een overzicht van wat voor dingen je beter wel en niet kunt zeggen, en waarom.
Voor uitgebreidere uitleg en informatie, zie ook deze andere bronnen:
Gebruik transgender als bijvoegelijk naamwoord, niet als zelfstandig naamwoord. Een transgender kan net zo raar klinken als een lange. Een lang persoon klinkt een stuk beter.
Transseksualiteit is een medische term voor mensen die een geslachtsoperatie ondergaan. Lang niet alle transgender mensen hebben hier behoefte aan. Daarnaast zijn dit soort details vrijwel nooit relevant voor anderen. Het woord transseksueel gebruiken in plaats van transgender komt erg ouderwets over.
Het idee dat transgender vrouwen ooit mannen waren (en andersom) is een verouderd concept. Veel transgender mensen ervaren niet een verandering van gender, maar een ontdekking van hun gender: Een transgender vrouw was altijd al een vrouw, alleen kwam haar omgeving (en zij zelf) daar later pas achter.
Trans is kort voor het bijvoegelijk naamwoord transgender. Trans- is hier een voorvoegsel voor gender, niet voor vrouw, man of persoon. Het verschil tussen 'transman' (of trans-man) en trans man is net zoiets als het verschil tussen 'langman' en lange man.
Transgender mensen zijn ook echt en natuurlijk. 'Biologisch' kan erg veel verschillende dingen betekenen. Of je nou doelt op genetische kenmerken, hormoonhuishouding, hersenstructuur, of andere biologische kernmerken: De aanname dat een transgender vrouw op deze vlakken overeenkomt met een cisgender man is vaak fout. Dit geldt andersom ook voor transgender mannen.
Het voorvoegsel cis- betekent het tegenovergestelde van trans-. Als je niet transgender bent, ben je cisgender. Cisgender wordt vaak afgekort tot cis. Cis is geen acroniem, dus schrijf het niet als CIS.
"Vrouwen en trans vrouwen" klinkt net zo raar als "vrouwen en roodharige vrouwen", niet alleen onnodig, maar een subgroep nog eens apart benoemen heeft een erg uitsluitend effect.
Dat iemand zich een deel van hun leven als een bepaald gender presenteerde, betekent niet dat die persoon ook dat gender was.
Iemand is een gender. Het uitleggen als voelen als of willen zijn geeft de suggestie dat iemand ook nog een 'werkelijk' gender heeft dat anders is.
Daarnaast is het belangrijk om de juiste voornaamwoorden (hij/zij/hen/...) voor iemand te gebruiken.
Niet iedereen is een man of een vrouw. Non-binaire of agender mensen zijn zowel geen vrouw als geen man, en lang niet allemaal zien ze hun gender als 'iets daar tussen in'.
Niet iedereen is een man of een vrouw. Non-binaire of agender mensen zijn zowel geen vrouw als geen man, en gebruiken vaak andere voornaamworden dan hij of zij. Door neutrale voornaamwoorden te gebruiken, of je zin te herstructureren, kun je inclusiever zijn voor mensen die buiten de gender binary vallen.
'Ombouwen' is een extreem denigrerende term. Transgender mensen zijn geen huizen of apparaten.
Er zijn allerlei verschillende operaties die transgender mensen kunnen ondergaan, zoals een geslachtsoperatie om de geslachtsdelen aan te passen, borstreducties of -vergrotingen, operaties aan het gezicht of zelfs aan de stembanden, etc. Daarbij is het belangrijk om te beseffen dat lang niet alle transgender mensen operaties ondergaan.
Veranderingen aan het lichaam van een transgender persoon zijn lang niet altijd het gevolg van operaties. Het gebruik van hormonen heeft vaak enorm veel effect. Zo ontwikkelen transgender vrouwen net als cisgender vrouwen natuurlijke borsten, kunnen transgender mannen een baard en lichaamsbeharing groeien, en verandert de vetverdeling en soms zelfs het skelet zodat bijvoorbeeld heupen meer of minder zichtbaar worden.
Maar het belangrijkste om te bedenken is dat dit soort medische details vrijwel nooit relevant zijn. Begin nooit ongevraagd over persoonlijke details die je niets aan gaan.
Iemand reduceren tot een 'wat' is op geen enkele manier respectvol. Vraag alleen naar wat relevant is: In de meeste gevallen is dat alleen hoe je iemand aanspreekt. (Bijv. hem, haar, hun, ...)