Transgender Taalgebruik

Taalgebruik rondom transgender personen gaat vaak mis. Onbedoeld worden er beledigende of ouderwetse termen gebruikt, of betekent een zin wat anders dan wat de schrijver bedoelt.

Deze pagina geeft een overzicht van wat voor dingen je beter wel en niet kunt zeggen, en waarom.

Voor uitgebreidere uitleg en informatie, zie ook deze andere bronnen:

Een transgender
Een trans
Transgenders
Een transgender persoon
Transgender personen

Gebruik transgender als bijvoegelijk naamwoord, niet als zelfstandig naamwoord. Een transgender kan net zo raar klinken als een lange. Een lang persoon klinkt een stuk beter.

Transseksueel persoon
Transgender persoon

Transseksualiteit is een medische term voor mensen die een geslachtsoperatie ondergaan. Lang niet alle transgender mensen hebben hier behoefte aan. Daarnaast zijn dit soort details vrijwel nooit relevant voor anderen. Het woord transseksueel gebruiken in plaats van transgender komt erg ouderwets over.

MtF
Man-naar-vrouw
FtM
Vrouw-naar-man
Transgender vrouw
Transgender man

Het idee dat transgender vrouwen ooit mannen waren (en andersom) is een verouderd concept. Veel transgender mensen ervaren niet een verandering van gender, maar een ontdekking van hun gender: Een transgender vrouw was altijd al een vrouw, alleen kwam haar omgeving (en zij zelf) daar later pas achter.

Transvrouw
Transman
Transpersoon
Trans vrouw
Trans man
Trans persoon
Transgender vrouw
Transgender man
Transgender persoon

Trans is kort voor het bijvoegelijk naamwoord transgender. Trans- is hier een voorvoegsel voor gender, niet voor vrouw, man of persoon. Het verschil tussen 'transman' (of trans-man) en trans man is net zoiets als het verschil tussen 'langman' en lange man.

Echte vrouw
Echte man
Natuurlijke vrouw
Natuurlijke man
Biologische vrouw
Biologische man
Cisgender vrouw
Cisgender man
Cis vrouw
Cis man

Transgender mensen zijn ook echt en natuurlijk. 'Biologisch' kan erg veel verschillende dingen betekenen. Of je nou doelt op genetische kenmerken, hormoonhuishouding, hersenstructuur, of andere biologische kernmerken: De aanname dat een transgender vrouw op deze vlakken overeenkomt met een cisgender man is vaak fout. Dit geldt andersom ook voor transgender mannen.

Het voorvoegsel cis- betekent het tegenovergestelde van trans-. Als je niet transgender bent, ben je cisgender. Cisgender wordt vaak afgekort tot cis. Cis is geen acroniem, dus schrijf het niet als CIS.

Vrouwen en trans vrouwen
Mannen en trans mannen
Vrouwen
Mannen

"Vrouwen en trans vrouwen" klinkt net zo raar als "vrouwen en roodharige vrouwen", niet alleen onnodig, maar een subgroep nog eens apart benoemen heeft een erg uitsluitend effect.

Toen je nog een man was
Toen hij nog een vrouw was
Ze is als man geboren
Toen je nog als man presenteerde
Toen hij nog als vrouw gezien werd

Dat iemand zich een deel van hun leven als een bepaald gender presenteerde, betekent niet dat die persoon ook dat gender was.

Hij voelt zich vrouw
Zij wil een man zijn
Hij wil een vrouw worden
Zij is een vrouw
Hij is een man

Iemand is een gender. Het uitleggen als voelen als of willen zijn geeft de suggestie dat iemand ook nog een 'werkelijk' gender heeft dat anders is.

Daarnaast is het belangrijk om de juiste voornaamwoorden (hij/zij/hen/...) voor iemand te gebruiken.

Mannen en vrouwen
Dames en heren
Jongens en meisjes
Mannen en vrouwen en iedereen daar tussen in
Geachte heer/mevrouw
Personen
Mensen
Kinderen
Gasten
Bezoekers
Publiek
Reizigers
Geachte lezer

Niet iedereen is een man of een vrouw. Non-binaire of agender mensen zijn zowel geen vrouw als geen man, en lang niet allemaal zien ze hun gender als 'iets daar tussen in'.

Hij of zij
Hij/zij
Diegene
Die
Hen
Of herstructureer je zin

Niet iedereen is een man of een vrouw. Non-binaire of agender mensen zijn zowel geen vrouw als geen man, en gebruiken vaak andere voornaamworden dan hij of zij. Door neutrale voornaamwoorden te gebruiken, of je zin te herstructureren, kun je inclusiever zijn voor mensen die buiten de gender binary vallen.

Ombouwen
Omgebouwd
Geslachtsoperatie
GRS (Genital Reassignment Surgery)
Of zeg gewoon niets :)

'Ombouwen' is een extreem denigrerende term. Transgender mensen zijn geen huizen of apparaten.

Er zijn allerlei verschillende operaties die transgender mensen kunnen ondergaan, zoals een geslachtsoperatie om de geslachtsdelen aan te passen, borstreducties of -vergrotingen, operaties aan het gezicht of zelfs aan de stembanden, etc. Daarbij is het belangrijk om te beseffen dat lang niet alle transgender mensen operaties ondergaan.

Veranderingen aan het lichaam van een transgender persoon zijn lang niet altijd het gevolg van operaties. Het gebruik van hormonen heeft vaak enorm veel effect. Zo ontwikkelen transgender vrouwen net als cisgender vrouwen natuurlijke borsten, kunnen transgender mannen een baard en lichaamsbeharing groeien, en verandert de vetverdeling en soms zelfs het skelet zodat bijvoorbeeld heupen meer of minder zichtbaar worden.

Maar het belangrijkste om te bedenken is dat dit soort medische details vrijwel nooit relevant zijn. Begin nooit ongevraagd over persoonlijke details die je niets aan gaan.

Wat ben je?
Hoe spreek ik je aan?

Iemand reduceren tot een 'wat' is op geen enkele manier respectvol. Vraag alleen naar wat relevant is: In de meeste gevallen is dat alleen hoe je iemand aanspreekt. (Bijv. hem, haar, hun, ...)

Ben je al af?
Ben je al echt vrouw/man?
Zeg gewoon niets :)